آغاز داوری آثار کنگره جهانی محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر

نخستین دوره کنگره جهانی محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر پس از دریافت آثاری از ۴۰ کشور جهان در ۲۵ رشته ادبی و هنری به داوری پایانی رسید.

انتشار: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس - حافظ‌خبر - راستین‌آنلاین - باشگاه خبرنگاران جوان - شیرازه - شبستان (تقوایی) - شبستان (داوران) - روزنامه تماشا شماره 2554 مورخ 12 دی 1400 صفحه 7 -

نخستین دوره کنگره جهانی محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر که روز مبعث آن پیامبر مهربانی در ۲۲ اسفند ماه سال گذشته آغاز به کار کرده بود، پس از دریافت آثاری از ۴۰ کشور جهان در ۲۵ رشته ادبی و هنری، و با پشت سر گذاشتن دور نخست داوری، به داوری پایانی رسید.
حامد تقوایی، دبیرکل نخستین دوره کنگره جهانی محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر گفت: دشمنان اسلام و انسان، در چند دهه گذشته بیش از پیش در تلاش بوده‌اند تا با آثاری هنری و ادبی، چهره پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان را خشن نشان دهند. شوربختانه از این سو، تا کنون کاری فاخر برای به نمایش گذاشتن هنری و ادبی چهره مهربانانه و انسان‌دوستانه اسلام و به ویژه پیامبر مهربانی، انجام نشده بود و ما با پی بردن به این کمبود، در تلاشیم تا آن را جبران کنیم.
او با اشاره به داوری ۵۷۰۰ اثر هنری و ادبی در این کنگره افزود: این اندازه اثر هنری و ادبی برای یک کنگره آیینی و دینی در جهان، خود یک رکورد به شمار می‌آید که نشان از مهر بی‌پایان و خاموش نشدنی پیامبر مهربانی، حضرت محمد مصطفی (ص) بر دل‌های بیدار هنرمندان جهان است.
دبیرکل نخستین دوره کنگره جهانی محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر با اشاره به دیدگاه و گزارش بیشتر داور‌های این دوره کنگره در بیشتر رشته‌های ادبی و هنری، آثار هنری رسیده را دارای کمیت و کیفیت خوب و مناسبی برای دوره نخست این کنگره دانست.
او ادامه داد: داوری این کنگره با حضور چهره‌های برجسته هنر‌های تجسمی در زمینه خوشنویسی، نقاشیخط و نقاشی، آغاز شد. دیگر رشته‌های هنری و ادبی نیز داوری خود را بر بستر مجازی از سوی چهره‌های برتر هنری و ادبی کشور پی خواهند گرفت و برگزیدگان این دوره کنگره، روز خجسته جشن مبعث در آیین پایانی که ۱۰ اسفند ماه امسال در شیراز، سومین حرم اهل بیت و پایتخت فرهنگی ایران زمین، برگزار می‌شود، به جهان شناسانده خواهند شد.
تقوایی، آثار رسیده به کنگره را گنجینه‌ای بزرگ و بی‌همتا، در ستایش و شناسانده چهره پیامبر مهربانی‌ها خواند و یادآور شد: با پایان کنگره، آثار این ۲۵ رشته ادبی و هنری به شیوه‌های گوناگون برای همه مردم جهان به نمایش درخواهند آمد تا جهانیان را با چهره واقعی و حقیقی پیامبر اسلام، آشنا کنیم.
هنر ماندگار، هنری مفهومی و آیینی است
استاد محمدجلیل رسولی، با پیشینه نزدیک به ۶۰ سال کار هنری و از چهره‌های ماندگار خوشنویسی کشور که با برپایی نمایشگاه‌هایی در ۲۷ کشور جهان خوش درخشیده، از داور‌های بخش خوشنویسی این کنگره است که از کار‌های شناخته‌شده او، خوشنویسی بر گنبد بیرونی آستان حضرت فاطمه معصومه (س) است.
استاد رسولی که بیشتر به نگارش قرآن پرداخته است و در این روز‌ها نگارش نهج‌البلاغه را در دستور کار خود دارد، می‌گوید: اگر خوب بنگریم، خواهیم دید که هنری ماندگار است که متعهدانه، به دین و آیین بپردازد و از این رو همیشه در تلاش بوده‌ام تا هنرم، مفهوم و کلام داشته باشد.
این هنرمند برجسته کشوری با اشاره به وظیفه هنرمندان در شناخت و شناساندن چهره‌های بزرگانی، چون پیامبر اسلام (ص) در برابر مخدوش‌سازی‌های دشمنان اسلام و انسان، افزود: پاسخ هنر را باید با هنر داد و از آن جا که دشمنان با بهره‌گیری از ابزار هنر در تلاش برای مخدوش کردن چهره پیامبر اسلام (ص) هستند، بر همه هنرمندان مسلمان است که با همه توان، چهره اصلی پیامبر اسلام (ص) را به جهانیان بشناسانند؛ چرا که هنر، هدیه‌ای از سوی پروردگار است و هنرمند مسئول است تا هنر خویش را برای بالندگی و شناساندن کلام پروردگار، پیامبر اسلام (ص) و اهل‌بیت (ع) هزینه کند.
او که با سربلندی همه آثار هنری خود را دارای رنگ و بوی خدایی می‌داند، ادامه داد: در این کنگره باید به سوی کار‌های موزه‌ای، فاخر و ارزشمند برویم و بدانیم که پروردگار از قلب و درون همگان آگاه است و به آثار هنری، روح خویش را می‌دمد که برکت و عزت‌آفرین خواهد بود.
هنر، زبان تصویر و رسمی همه مردم جهان است
علیرضا کریم‌پور، استاد و داور دیگر هنر خوشنویسی که نزدیک به ۱۰۰ نمایشگاه در ایران و ۲۵ نمایشگاه در کشور‌های دیگر داشته است هم گفت: هنر، زبان تصویر است و از این رو می‌توان آن را زبان رسمی همه جهان دانست؛ چرا که در همه جای جهان، اندوه، خنده، گریه، تعجب و... مردم یک گونه است.
این داوری شیرازی با اشاره به معراج پیامبر اسلام (ص)، افزود: هر کس از جهان خاکی بالا رود و زیبایی‌هایی بالا را ببیند، دیگر برنمی‌گردد؛ با این همه پیامبر ما آن اندازه بزرگوار و مهربان بود که برگشت تا بار دیگر در راهنمایی ما کوشش کند که ما نیز بتوانیم به سیر آفاق و انفس دست یابیم.
این کنگره، کاری سترگ بود
مجتبی ملک‌زاده، از خوشنویسان شکسته‌نویس برجسته کشور با اشاره به این که از ۱۰۰ اثر رسیده به دبیرخانه در این رشته هنری، ۵۰ اثر به دور پایانی داوری رسیده است، اظهار داشت: یکی از بهترین، بزرگترین و سترگ‌ترین جشنواره‌هایی که در آن شرکت کرده‌ام این کنگره بود؛ چرا که گستره آن به ۲۵ رشته هنری و ادبی می‌رسد و هنرمندان بسیاری از ایران و جهان در آن شرکت کرده‌اند و امید دارم که مردم از این جشنواره و آثار آن بهره کامل را ببرند.
ملک‌زاده، برگزاری این کنگره را از هوش‌مندانه‌ترین کار‌هایی دانست که در پاسخ به توهین‌های دشمنان به پیامبر اسلام از سوی دست‌اندرکاران کنگره به سرانجام رسیده است و افزود: در این جشنواره به دنبال آن هستیم که با زبان هنر و ادبیات در رشته‌ها و زبان‌های گوناگون به جسارت‌ها پاسخ بدهیم.
او، بارزترین ویژگی این جشنواره را برگزاری آن دانست که با دستی خالی و دلی مالامال از عشق به پیامبر برگزار شده است و ابراز امیدواری کرد که در آینده نیز ادامه یابد.
پیامبر اسلام، رحمتی برای همه جهان است
محمد حیدری، داور بخش شکسته نستعلیق نیز با اشاره به توانمندی‌های هنری به ویژه خوشنویسی، بهره‌گیری از هنر را برای انتقال مفاهیم ارزشمند دینی بسیار مهم دانست و گفت: برگزاری چنین جشنواره‌ها و کنگره‌هایی می‌تواند انگیزه‌های بیشتری را برای انتشار و انتقال مفاهم ایجاد کند.
حیدری افزود: همه ما به اسلام و پیامبر اسلام افتخار می‌کنیم؛ چراکه پیامبر اسلام رحمتی برای همه جهان است.
بالندگی هنری، از راهبرد‌های کنگره
سید علی فخاری، از مدرسان انجمن خوشنویسان ایران و داور بخش نستعلیق شکسته این کنگره، خوشنویسی ایران‌زمین را هنری اصیل و والا دانست که همه هنرمندان و اهل قلم به آن می‌بالند و گفت: برگزاری چنین کنگره‌هایی به بالندگی و پیشرفت و آفرینش‌های بزرگ هنری خواهد انجامید.
فخاری افزود: در این کنگره‌ها، افزون بر انتقال مفاهیم ارزشمند، بایستی پیشرفت و بالندگی هنری را به ویژه برای جوانان پیش رو داشت.
هنر، رمز جاودانگی هر چیزی است
علی شیرازی، از هنرمندان برجسته شیرازی خوشنویسی؛ ماندگاری تاریخی هر چیزی حتی دین و مذهب را برآمده از هنر دانست که پیروان اندیشه‌ها، مذاهب و ادیان در تلاش بوده‌اند تا با بهره‌گیری از هنر‌های گوناگون همچون موسیقی، نقاشی، خوشنویسی و... به آن دست یابند.
او گفت: امروزه در بسیاری از کشور‌هایی که مسلمان نیستند، نسخه‌هایی از قرآن و دیگر کتاب‌های دینی و مذهبی اسلامی را می‌بینیم که در موزه‌های‌شان نگهداری می‌شود؛ چرا که افزون بر درون‌مایه الهی، دست آفرینش آفریدگار از آستین هنرمندان مسلمان نیز در آن دیده می‌شود.
شیرازی افزود: هنر؛ زبان عشق، مهر و محبت است، چون در درون همگان نفوذ می‌کند. هر کسی سخنی دارد، با زبان هنر آن را جاودانه می‌کند؛ و آفریدگار هستی نیز سخنان خود را به هنرمندانه‌ترین گونه، در قرآن خویش، جاودانه ساخته است.
این هنرمند برجسته شیرازی، هنر خوشنویسی و خط را هنر و زبان مشترک همه جهان اسلامی دانست و ادامه داد: ما همچون خانواده‌ای سرمایه‌دار هستیم که جای جای خانه‌مان پر از آثار هنری است و ما، چون با آن‌ها بزرگ شده‌ایم، برای‌مان ارزشی ندارند و شاید تنها برای زیباسازی خانه از آن بهره بگیریم.
او بازه کنونی را دوره طلایی هنر خوشنویسی با برآمدن و درخشش گونه‌های گوناگون خط دانست و آثار رسیده به دبیرخانه کنگره را از دیدگاه کیفی و کمی بسیار ارزشمند خواند و یادآور شد: هنرمندان ما، چون از خالص‌ترین مردم جامعه هستند، زندگی خود و دیگر مردم را زیبا می‌کنند.
این مسئول از افزایش برگزیدگان و تقدیرشوندگان در رشته نستعلیق خبر داد.
خوشنویسی، هنری شریف، مقدس و نجیب
مجید چیزفهم دانشمندیان، رئیس انجمن خوشنویسان استان فارس و از داوران این کنگره گفت: هنر، والاترین و ماندگارترین راه‌های انتقال مفاهیم و اندیشه‌ها و گاه اندیشه‌سازی و پاسخ‌گویی است.
رئیس انجمن خوشنویسان فارس افزود: خوشنویسی از دیرباز تا کنون، تاثیرگذاری ویژه‌ای در انتقال مفاهیم دینی داشته است تا آن جا که می‌توان خوشنویسی را هنری شریف، مقدس و نجیب دانست.
او خواستار برگزاری همه‌ساله این کنگره جهانی شد و ادامه داد: چه مسلمان و چه نامسلمان به این درک رسیده‌اند که پیامبر اسلام (ص)، پیامبر رحمت و برکت است که فرهیختگی و سعادت از آن وجود نازنین برمی‌آید.
کنگره، بازگشتی به اصالت خود
احمد عبدالرضایی، از داوران خط ثلث نخستین دوره کنگره جهانی محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر با اشاره به پیشینه خط نستعلیق، نسخ و ثلث در جهان اسلام گفت: نزدیک به هزار سال از تدوین خط ثلث و همه‌گیری و کارآیی این خط می‌گذرد و فراز و نشیب‌ها و دگرگونی‌های و گونه‌سازی‌های بسیاری به خود دیده است.
او، هنر خوشنویسی را هنری در پیوند با آیات وحی دانست و افزود: افزون بر آیات وحی و احادیث، ادبیات و به ویژه شعر اسلامی و ایرانی در پیوندی دوسویه با خوشنویسی و موسیقی بوده‌اند که زمینه بالندگی، پیشرفت و آفرینش‌های بزرگی را در پیوندگاه‌شان داشته‌اند.
عبدالرضایی، برگزاری چنین کنگره‌هایی را بازگشتی به اصالت خود دانست و خواستار توانمندسازی و پیوسته‌سازی آن شد.
بیشتر شاهکار‌های خوشنویسی در نگارش سوره حمد است
حسین غلامی، داور بخش خط نستعلیق، وظیفه هنر و هنرمند را ورای دیدگاه فنی، شناخت مفاهیم متعالی و ارزشمند دانست و گفت: خوشنویسی در خود نگاه به مفاهیم دینی و ادبی را دارد.
او ادامه داد: هنر، آفرینشی است که اگر همراه با آموزه‌های متون دینی، قرآنی، نبوی و علوی باشد، توان دریافت هنرمند را از مفاهیم متعالی و ارزشی چند برابر خواهد کرد.
غلامی با اشاره به این که بیشتر شاهکار‌های خوشنویسی، از نگارش سوره حمد است، افزود: نگارش آیات وحی، احادیث، نام پیامبر و اهل‌بیتش و اذکار و ادعیه دینی، از افتخارات خوشنویس‌های جهان اسلام و به ویژه ایران است.
نگارگری، از شایسته‌ترین هنر‌های تجسمی ایران است
استاد علی‌اصغر تجویدی از چهره‌های ماندگار هنر نگارگری ایران، ایدئولوژی را چه مذهبی، چه تاریخی و چه اسطوره‌ای را هنگامی ماندگار و ارزشمند دانست که بتواند در قالب‌های هنری و ادبی گوناگون جای خود را باز کند و گفت: هنر، زیباترین چیزی است که از سوی آفریدگار هستی به هنرمند داده می‌شود.
تجویدی، هنر نگارگری ایرانی را یکی از شایسته‌ترین هنر‌های تجسمی خواند که از فرهنگ ایرانی برخاسته است و افزود: ارزشمندی هنر نگارگری ایرانی در آن جاست که به خدمت مفاهیم اخلاقی، انسانی و اسلامی درآمد.
او، ابراز امیدواری کرد که این کنگره بتواند زمینه‌ساز کمک به اعتلای هنر ایرانی و اسلامی شود تا فداکاران هنر‌های اسلامی و ایرانی بتوانند بیش از پیش به آفرینش‌های هنری دست یابند.
او ادامه داد: هرچند بزرگی پیامبر اسلام (ص) را نمی‌توان در چنین رویداد‌هایی گنجاند، ولی می‌توانیم در اندازه خود به درک، شناخت و شناساندن این شخصیت جهانی کوشش کنیم.
هنر، ابزاری برای بالندگی، پیشرفت و گسترش فرهنگ
رضوان صادق‌زاده، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و داور بخش نقاشی نخستین دوره کنگره محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر هم گفت: از زبان هنر، نه تنها در راستای گسترش مفاهیم دینی، بلکه در راستای بالندگی، پیشرفت و گسترش فرهنگ و مفاهیم ارزشمند اخلاقی و انسانی هم می‌توان از آن بهره گرفت.
صادق‌زاده افزود: ما هنرمندان، از هر کنگره‌ای که به زبان هنر باشد، استقبال می‌کنیم؛ چرا که به رشد مفاهیم و بالندگی اخلاقی و ارزشی ما و جامعه یاری خواهد رساند.
بالندگی بیش از انتظار تذهیب و نگارگری در آثار کنگره
دکتر جلیل جوکار، عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان و از داوران بخش نگارگری با اشاره به این که نخست دیدگاه کنگره به نگارگری، تنها نقاشی ایرانی بود و با درخواست‌ها و آثاری که به کنگره رسید، گل و مرغ و تذهیب را نیز در آن جای دادیم، گفت: با آمدن آثار بسیار با کیفیت به ویژه در تذهیب، بیش از هر چیز خودمان به چالش کشیده شدیم؛ چراکه با بالندگی بیش از گمان خود روبرو بودیم و داوری‌ها به سختی و دشواری انجام شد.
جوکار، آثار راه‌نیافته به بخش داوری پایانی را نیز بسیار ارزشمند و با آفرینش‌های تازه و زیبای هنری دانست و افزود: باید بدانیم که آداب، سنن و رسوم جامعه اسلامی در ۱۴۰۰ سال به بالندگی هنر‌های ایرانی و اسلامی انجامیده است که در زمین بارور اسلامی، ریشه دوانده و شکوفایی خود را امروزه به رخ جهانیان می‌کشاند.
عضو هیأت علمی دانشگاه هنر اصفهان، زبان امروز مردم در جهان را هنر دانست که از زبان دیپلماسی کاربردی‌تر و سازنده است و یادآور شد: کشور‌ها امروزه در تلاشند تا آن چه دارند را به زبان هنر بر همه جهان بگسترانند.
این داور کنگره محمد، پیامبر رحمت در آیینه ادب و هنر، ایرانی‌ها را مردمی دانست که در تاریخ، همواره سرافراز و سربلند از هنرمندی‌های خویش بوده و هستند؛ چرا که سخنان و اندیشه‌های خود به ویژه اندیشه‌های دینی و مقدسات خود را به زبان هنر ماندگار جاودان کرده‌اند.