سعدیه

روز جمعه 15 بهمن، در معیت خیرین آموزش عالی کشور، از طرف دانشگاه شیراز، به زیارت سعدی نایل شدم. آن چه در پی می آید، تحفه ای از این زیارت جمعه ماست بر مزار شاعر و حکیم و ادیب بزرگ که قرن های متمادی فرزندان ایران علم شان را با کتاب های او آغاز می کردند...

انتشار: عصر فارس -

آرامگاه سعدی معروف به سعدیه محل زندگی و دفن سعدی، شاعر برجستهٔ پارسی‌گوی است. این آرامگاه در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا در دامنه کوه در شمال شرق شیراز قرار دارد.
این آرامگاه علاوه بر آن که مزار دو ادیب برجسته شیرازی یعنی سعدی شیرازی و شوریده شیرازی را در خود جای داده است، تفرجگاهی بسیار زیباست که مردم شیراز و علاقمندان به شعر و ادب را به سمت خویش می کشاند.
این مجموعه زیبا از سه طرف به کوه محدود شده است.
درختان نارنج و سرو همچون اکثر مکان های تفریحی و زیارتی شیراز، در این مکان نیز مشاهده می شوند.
دو مقبره سعدی و شوریده توسط راهرویی به هم متصل شده اند.
شیخ مصلح الدین عبدالله شیرازی مشهور به شیخ سعدی شاعر و نویسنده بزرگ ایران به سال ۶۰۰ هجری قمری در شیراز به دنیا آمد و در سال ۶۹۴ هجری قمری در همین شهر وفات یافت. در باب تاریخ ولادت سعدی اختلاف بسیار است، چنان که نام او و پدرش را گوناگون نوشته اند و ولادتش را از ۵۷۱ تا ۶۰۶ هجری قمری احتمال داده اند. همچنین در تاریخ وفاتش سال ۶۹۰ و ۶۹۵ هجری قمری نیز ذکر شده است. آثار سعدی متنوع و بسیار است و تمام آنها تحت عنوان کلیات سعدی جمع آوری و تدوین شده که مهم ترین آنها بوستان و گلستان است. وی در شیراز و نظامیه بغداد به تحصیل پرداخت و سپس سفری طولانی به بین النهرین، شام، حجاز و شمال آفریقا کرد و پس از کسب تجارب فراوان به شیراز بازگشت. گفته می شود که پدر یا مادر سعدی از اهالی کازرون بوده اند. (حسن حاتمی) سعدی را سنی شافعی مسلک می دانند.
در سال ۱۳۲۹ توسط علی‌ اصغر حکمت و انجمن آثار ملی ایران، بنای کنونی به جای ساختمان قدیمی ساخته شد و مراسم افتتاح رسمی آن در اردیبهشت ماه ۱۳۳۱ برگزار گردید که این بنا با اقتباس از کاخ چهل ستون و تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی توسط محسن فروغی ساخته شد.

در داخل آرامگاه هفت کتیبه از گلستان و بوستان به خط استاد بوذری نوشته شده است. در زیرزمین این مکان حوضخانه ای با آب زلال و ماهی های زیبا وجود دارد که استراحتگاه مسافران و گردشگران نیز محسوب می شود. (من خودم سال ها پیش این حوض خانه را دیده ام. اما متأسفانه به دلیل خشکسالی، گفته می شود که این حوض خانه که به قانتی متصل شده بود خشک شده است.)

محوطه باغ به سبک ایرانی گلکاری، درختکاری و باغچه بندی شده‌ است. در وسط حیاط دو حوض مستطیل شکل، با جهت شمالی – جنوبی در دو طرف محوطه آرامگاه قرار دارد و حوض دیگری در جهت شرقی – غربی در مقابل ایوان اصلی بنا واقع شده‌ است.

اما درباره شوریده شیرازی هم نوشته اند: حاج محمدتقی، ملقب به فصیح‌الملک، متخلص به شوریده شیرازی، پدرش عباس پیشه‌ور از اعقاب اهلی شیرازی، شاعر معروف عهد صفویه و صاحب مثنوی سحر حلال، است. زادروز او به تاریخ (۱۲۷۶ هجری قمری) در شیراز بود. او در روز پنج‌شنبه (۲۱ مهر ۱۳۰۵ خورشیدی) برابر با ششم ربیع‌الثانی (۱۳۴۵ هجری قمری) در زادگاه خود درگذشت و در جوار آرامگاه سعدی به خاک سپرده شد.

در زیر عکس هایی را که روز جمعه گرفته ام بنا به تحفه ای خدمتتان عرضه می دارم. باشد که مقبول افتد...

وقتی پا به مجموعه سعدیه می گذاریم، روبروی خود گنبدی فیروزه ای رنگ را می بینیم که بالای دو ستون که ستون ها نیز از پلکان هایی بالاتر رفته ااند، همچون کلاهی قرار گرفته است.

در مسیر درب ورودی تا ساختمان اصلی در هر دو طرف باغچه های بسیار زیبایی با درختانی قد کشیده از نارنج و سرو سر از خاک در آورده اند.

دقیقاً کنار پلکان ورودی ساختمان باغچه زیر را می بینیم.

ورودی ساختمان آرامگاه سعدی شیرازی

اما درون آرامگاه را اتاقکی مربع شکل می بینیم که زاویه های آن را مدور است و اشعاری از سعدی بر چهارگوشه آن نوشته است.

دو طرف مقبره که یک سو درب ورودی است و طرف دیگر پنجره ای بزرگ قرار دارد.

اما در دو ضلع دیگر نیز، یک ضلع دربی قرار دارد که به دالان و راهرویی باز می شود که انتهای آن آرامگاه شوریده شیرازی قرار دارد. و بالای درب شعر دیگری از سعدی شیرازی بر سنگی کرم رنگ حکاکی شده است.

در ضلع روبروی درب دالان نیز کتیبه ای کرم رنگ قرار گرفته است که بر روی آن سعدی شیرازی را معرفی کرده است.

دالانی که آرامگاه سعدی و شوریده را به هم متصل می کند

نمای دیگری از دالان را در زیر می بینیم

و آخرین عکس نمای داخلی گنبد بالای مقبره سعدی شیرازی است.