دشت برم

دشت برم در فاصله میانه کازرون تا شیراز، حد فاصله دو رشته کوه از رشته کوه های زاگرس واقع شده است.

انتشار: پیک وان -

مطالب مرتبط: دشت برم نوروز 1397 -

روز پنجشنبه 11 آذر 95، همچون همیشه می خواستم که از شیراز به کازرون بروم. هنگام عبور از دشت برم زیبایی آن را همچون همیشه می نگریستم و از شکوه آن جنگل در هوای ابری و بارانی لذت می بردم. برای اولین بار که نه، اما تصمیم گرفتم که از این شکوه و عظمت، از این نقاشی زیبایی الهی نگاره هایی را ثبت کنم و به نمایش بگذارم.

دشت برم را بزرگترین دشت جنگل بلوط ایران می دانند که در حد فاصل شیراز و کازرون با فاصله حدود 30 کیلومتری از شهر کازرون قرار دارد. البته باید گفت که چندین روستا در این دشت واقع شده اند. ده سال پیش جاده جدید کازرون به دشت ارژن، از میان این دشت عبور کرد و به محل رفت و آمدی مبدل شد. دشتی که اکثریت پوشش آن را درختان بلوط با عمرهایی بسیار زیاد را در خود داشت حالا با عبور جاده، به محل تفرجگاه مردم هم تبدیل شده بود. هر چند پیش از این نیز مردم کازرون برای تفریح به آن جا می رفتند.

از طرف کازرون با طی کردن اولین تونل و رد شدن از 4 گردنه تند وارد دشت برم می شویم. ورودی دشت برم از این سوی، یک شیب نرم و کوتاه و در ادامه یک راه کفه ای می بینیم. این قسمت از راه از دو طرف کوه ها را نزدیک خود احساس می کنیم. شاید از هر طرف، فاصله ای کمتر از یک کیلومتر از جاده تا کوه وجود دارد که بوسیله درختان بلوط پوشیده شده است. هر چه این مسیر طی می شود فاصله دو کوه از هم جدا می شود. این دو کوه یکی به سمت شرق و دیگری به سمت غرب می باشد. هر چی فاصله بیشتری را طی می کنیم تقریباً فاصله کوه شرقی ثابت ولی فاصله با کوه غربی بیشتر می شود. این جاده نهایتاً پس از طی کمتر از 5 کیلومتر همراه با کوه شرقی به سمت شرقی می پیچد تا این کوه در سمت جنوبی قرار گیرد. بقیه مسیر را در دامنه این کوه که مدام جاده فاصله بیشتری از آن پیدا می کند ادامه می یابد. اما دقیقاً در همان نقطه چرخشی جاده به سمت شرق، جاده خاکی (شوسه) دیگری هم به سمت غرب می رود که از کنار کوه غربی راه خود را ادامه می دهد. این چرخش این کوه را همچنان کوه شرقی می باشد یعنی به دیواره ای سنگی را توسط این کوه در جنوب خود می بینیم. این جاده خاکی هم البته راه خود را به سمت روستاهایی طی می کند.

در ادامه مسیر اصلی پس از طی حدود سه کیلومتر، راه دیگری بر جاده اصلی عمود می شود. این جاده شمالی از سمت روستاهایی مثل دیکانک و گاوکشک می آید که انار آن بسیار مرغوب است. این جاده شمالی در ادامه راه خود به شمال چند فرعی به سمت روستاها دارد. البته دو مسیر آن به سمت شرقی یعنی راه هایی که به سمت روستای گاوکشک و دیکانک می رود (که البته روستاهایی در میان راه هر دو وجود دارد) نهایتاً به هم می رسد و راه خود را تا تنگ ابوالحیات طی می کند و بر جاده شمالی - جنوبی که از تنگ می آید و جاده ترانزیتی شیراز (که در دشت ارژن دو راه می شود راهی به این سمت و راهی دیگر به راه طی شده در دشت برم می رود) بوشهر (البته این قسمت از جاده در شهرستان کازرون واقع شده است. این جاده در شهر قائمیه (چنارشاهیجان) به سه راهی تبدیل می شود که راهی به سمت نورآباد ممسنی می رود و از آن جا به سمت استان کهگیلویه و بویر احمد می رود. و راهی دیگر به سمت خشت می رود. در خشت هم راهی به سمت گناه و استان خوزستان می رود و راهی هم به سمت برازجان و استان بوشهر)  است عمود می شود.

بر سر این سه راهی معمولاً در فصل پاییز اهالی روستاها به فروش انار بیشتر انار گاوکشک نشسته اند. در فصول دیگر هم البته گاه میوه های فصلی این روستاها را می فروشند.

در ادامه مسیر که راهی از شرق به غرب طی می کند، به مسجد بین راهی می رسیم در کنار این مسجد سرویس بهداشتی، یگاه سازمان محیط زیست، هلال احمر و درمانگاهی وجود دارد که طی چند سال اخیر و باکمک های مردمی و خیرین شهرستان کازرون ساخته شده است. در کنار پایگاه هلال احمر نیز جاده خاکی وجود دارد که به سمت یکی از روستاهای دشت برم می رود که در دامنه کوه شمالی واقع شده است.

حدود 5 کیلومتری که از پایگاه هلال احمر دور می شویم اولین پیچ را می بینیم که پس از طی کردن پیچ، جاده از حالت کفه ای خارج می شود و ابتدا با یک شیب تند سرزیری روبرو می شویم که روبروی این سرزیری، تقریبا با همان شیب تند باید سربالایی را هم تجربه کنیم. در نقطه عطف این گودی البته پارکنیگی وجود دارد. (لازم به ذکر است که از پایگاه هلال احمر تا این گودی دو روستا را با جاده های انحرافی خاکی طی می کنیم) اما این سربالایی تمام نمی شود و با شیب ملایم تری حرکت خود را طی می کند تا به پیچ بورنجان برسد. بر سر پیچ بورنجان هم البته راه شوسه ای وجود دارد که از کناره کوه شمالی حرکت می کند و روستاهایی را در مسیر خود دارد. بورنجان البته از قبل پیچ شروع می شود و پس از طی کردن کامل پیچ به اتمام می رسد. می توان کلیت دشت برم را از آن بالا دید. (لازم به ذکر است که روستای بورنجان روی کوه شمالی واقع شده است و جاده مسیر خود را به سمت دشت ارژن در این کوه طی می کند)

دشت برم اما به این قسمت که جاده از آن عبور می کند محدود نمی شود و در فاصله بین دو کوه شمالی و جنوبی کشیده شده است.

روستاییان دشت برم که بیشتر در شمال دشت برم ساکن هستند از سویی شروع به تخریب درختان این جنگل زیبا کردند. اما سیر نابودی دشت برم فقط به تخریب روستاییان برای به دست آوردن زمین زراعی برنمی گردد بلکه آفت های مدام به خصوص در 5 سال اخیر، و متأسفانه استفاده نادرست مردم که برای تفریح به این منطقه می آیند و وجود جاده ی اصلی کازرن-شیراز که از میانه آن می گذرد، روز به روز بر روند تخریب این پارک طبیعی و جنگل زیبا تأثیر داشته است.

هر چند گفته می شود که قسمت هایی از این جنگل، به صورت پارک ملی و منطقه حفاظت شده، توسط محیط زیست نگهداری می شود اما به نظر می رسد این شیوه نگهداری کفایت نمی کند.

برای حفاظت از این جنگل، تقریباً در تمام مسیر کنار به فاصله حدوداً 50 متری خندقی را حفر کرده اند تا از ورود خودرو به خصوص خودروهای سنگین به مناطق داخلی جنگل جلوگیری شود.

در مورد اکوسیستم این منطقه هم شنیده شده است که حیواناتی همچون گوزن زرد ایرانی، بز کوهی و حتی خرس و پلنگ و در قدیم شیر در آن زندگی می کنند. این به غیر از وجود حیواناتی نظیر سنجاب، موش، سگ، گرگ، روباه، مورچه خوار، و .... می باشد که جزو ساکنین تمام مناطق زاگرس می باشند.

در مورد پوشش گیاهی این منطقه نیز علاوه بر درختهای بلوط گونه‌های جنگلی دیگری همچون بادام کوهی(آخورک)، کیالک و ارژن را شامل می‌شود و نقش مهمی در تلطیف و اعتدال هوای مناطق جنوبی کشور داشته و به عنوان یک منطقه حفاظت شده و منطقه زیست کره به شمار می‌رود.

روزگاری نه چندان دور، نه تنها مردم روستاهای این منطقه با جنگل خود را سیر می کردند، بلکه مردم کازرون نیز از این جنگل استفاده های بسیار می بردند و عمده غذای خود را به خصوص در فصل زمستان از این جنگل ها بدست می آوردند.

بلوط که پوشش عمده این منطقه است، به صورت های مختلفی به عنوان غذای مردم این منطقه مورد استفاده قرار می گرفت. مثلاً از مغز بلوط نان می پختند یا از پوست های میوه بلوط به عنوان سوخت استفاده می کردند.

در زیر عکس هایی را از این دشت می بینیم:

1-نمایی از دشت برم: این عکس نرسیده به اولین تونل پس از دشت برم برداشته شده است

2-عکس زیر نیز دشت برم را در حالت کلی نشان می دهد. این عکس نیز در نزدیکی روستای بورنجان برداشته شده است

3-عکس زیر جاده پرشیب درون دشت برم را نشان می دهد.

4-عکس زیر بخشی از دشت برم را نشان می دهد که توسط روستاییان درختانش قطع شده و به صورت زمین زراعی شخم زده شده است. البته زباله هایی که مردم وقت تفریح در این مکان از خود برجای گذاشته اند نیز در عکس زیر مشهود است.

5-نمایی از یک درخت بلوط در دشت برم

6-نمایی از درختان بلوط سر به فلک کشیده

7-هرچند درختان بلوط دشت ارژن با منطقه کهمره سرخی که به عنوان منطقه سردسیر به حساب می آیند برگ هایشان خیلی وقت است که زرد شد و ریخت و اکنون لخت و عور منتظر عبور زمستانند، اما درختان بلوط دشت برم، تازه وارد پاییز شده اند و رنگ پاییزی به خود گرفته اند.

8- سوراخ هایی که بر تنه درختان مشاهده می کنید نشان از بیماری و آفت دارند.

9- در عکس زیر موجودات پشمالوی ریزی را می بینید که به وفور بر روی برگ درختان نشسته اند. گفته می شود این هم یکی از انواع آفت های درختان بلوط است. این موجودات تا زمانی که روی برگ های سبز هستند تر و تازه اند. البته من هیچگونه حرکتی از آنان ندیدم. اما این موجودات وقتی بر روی زمین (که البته زیر درختان به وفور ریخته شده است) می افتند خشک می شوند و پوشش پشمالویی آنان نیز خشک می شود.

10- برگهای درخت بلوط که در پاییز زیر درختان مشاهده می شود.

11-یکی از زیبایی های هستی زندگی مورچه هاست که علی رغم سرد شدن هوا در این منطقه همچنان مشغول کار و فعالیت هستند. در زیر مورچه های سیاه که در این منطقه به وفور دیده می شوند را می بینید که از زمین زراعی برای خود آذوقه جمع آوری می کنند. سبک خانه سازی آنان نیز بسیار زیباست. تمام این سوراخ هایی که در عکس می بینید به هم راه دارند.

12- این هم نمایی نزدیک از مورچه ها و فعالیت های آنان.